معرفی بیاضه

به نام حکیم سخن در زبان آفرین

تاریخی ترین و کهن ترین روستا و دهکده شهرستان خوربیابانک  در ضلع شمال شرقی در مرکز  دشت کویر.ایران از توابع استان اصفهان ، جایی که حدودآ مرکز ثقل ایران و محل اتصال سه استانپهناور خراسان جنوبی ،اصفهان ،یزد بوده و به همین عامل گاها در نقشه های منقطع ازایران از قلم می افتد. اما در نقشه های موجود فعلی ایران آنرا به صورت”بیاضیه“میخوانید.
بیاضه در مختصات جغرافیایی33.19 شمالی و55.05 شرقیقرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا  913 متر می باشد.
منطقه ای خشک و کویری باپوشش گیاهان مختص کویر در اطراف و نخل و محصولات کشاورزی مرتبط با آب و هوای کویری.قدمت تاریخی بر اساسکاوشهای باستان شناسی مشاهده شده به طور تقریبی بالای ده هزار سال قدمت آثاری ازتمدنهای اولیه یافت شده است.
دارای مردم شیعه مذهب ،گویش معمولی فارسی ، چهره هایی کاملا مختص آسیا و آسیای میانه .ذکر نام  “بیاضه “در ادوار گذشته به صورت ” مفازه ” ،” پیاده” ، مفاذق” ، بیادق” ، “بیدق”، “بیاذق” و بیابانک ” بوده .
ذکر این اسامی در کتب مربوط به دوران اسلامی در سفر نامه به جا مانده از ناصر خسروقبادیانی ( سال 444 ه.ق)به صورت “پیاده “بوده. سفرناصر خسرو به مناطق اسلامی از جمله بیت المقدس و مکه از مرو شروع  و نوارشمالی  کشور را  در   988 سال پیش به سمت این سرزمینها ادامه می دهد .و در راه باز گشت به مرو از مرکز کویر ایران از مسیراصفهان – نایین و انارک و سپس گرمه یا “جرمق” و از آنجا به ” پیاده” که همان بیاضه فعلی بوده ادامه طریق می دهد وی درحالی به بیاضه وارد میشود که امیر خان گیلکی حاکم بر منطقه بیابانک بوده، و آثار حکومت او در برقراری امنیت در این وادی به چشم می خورد .

اما نکته ایی که در کتاب احسن التقاسیم به عنوان قدیمی ترین سند نام بیاضه بدست آمده عنوان کردن نام غریبی از بیاضه به نام “برازوا” میباشد که با بررسی این کلمه در آن ریشه ایی از  زبان کردی و “برزی” به معنی “بلندی و تپه” از آن برداشت میشود و احتمال اینکه این سرزمین جزیره ایی در دریای باستانی ایران که به صورت بلندی و جزیره ایی در پای کوه بوده بسیار است که شرح مفصل آنرا در کتابی به نام «اسرار تتیس» که تالیف آنرا تمام و در دست چاپ است بگفتم . این دریا حدود 12000 هزار سال پیش موجود و آثار این دریاچه در شمال شرقی  در 17 کیلومتری بیاضه به چشم میخورد .دیگر علما و دانشمندان وسیاحان و جهانگردان که به این سرزمین قدم گذاشته اند . مقدسی ، اصطخری، یاقوت حموی و به جا ماندن نامهای این سرزمین  در آثار مکتوب ” معجم البلدان “و ” احسن التقاسیم” ، ” صوره الارض ” واز دانشمندان اروپاییکه بطور موشکافانه این منطقه را در یک قرن پیش رصد نموده “سون هدین” سوئدی بوده، که مشاهدات خود و ماحصل سفر را در آثرجاودانه و ارزشمند  کتاب ” کویر های ایران ” ترجمه پرویز رجبی .بر جا گذاشته است.

هدین 2سفر به فاصله 20سالوقفه به این منطقه داشت و متاسفانه بیاضه را ندید و مستقیم از خور به سمت کویر طبساز محدوده حدودی جاده فعلی طریق الرضا به این سفر ادامه طریق داده  . صاحب نظران بر این پهنه از ایران که  شامل دو بخش بزرگ کویرلوت و دشت کویر می باشد.بسیارند و  سیاحان  بسیاری از سراسر دنیا به جهت دیدن این سرزمین شگفت انگیز که از ویزگیهای منحصر به فردی برخوردار است  فرا می خواند سیاحانی که در پی کشف حقیقت این سرزمین بودند افرادی چون “بوگان ” و”بلانفوذ”، “توماچک” ، “مک گریگور انگلیسی” و دیگر مارکوپولوکه از حاشیه کویر لوت ایران به سمت شمال ایران طی طریق کرده  . آثار تمدن انسانهای ایران باستان در این آبادی به چشم میخورد، کهمجموع کل اطلاعات مربوط به دوران تاریخی و باستان این سرزمین درهمان کتاب تالیف کردم که با توجه به تحقیقات و ثبت  آثار دیگر کویر زمانی درخور توجه می طلبد.اما بیاضه در حال حاضر پذیرایروزانه حد اقل میهمان به جهت دیدن آثار و ابنیه های تاریخی به خویش بوده و امامزاده “ابومحمد ابراهیم ” با قدمت تاریخی 1250 سال خلوتگاهی از برای اهل دل است.