مشاهیر ایران و جهان در بیاضه
به نام خداوند جان و خرد ، خداوندی که چشمها را آفرید تا زیبا ییها را بهتر درک کنیم و قدر بدانیم بزرگی و عظمت خداوند را در ادامه ی تحقیقاتم در وادی بیابانک و روستای کهن و باستانی بیاضه که روزگاری مرکزیت ایالات قومس بوده است به نکته ایی بسیار جالب بر خوردم که نیاز واجب دانستم بخشی را در این سایت تحت عنوان « دیدار مشاهیر ایران و جهان از بیاضه » راه اندازی کنم تا دنیا بداند که بیاضه در املاک ایران زمین دارای چه ابهت و اهمیتی بوده و هست . بر همین اساس در ذکر اولین میهمان تاریخی از بیاضه ، به معرفی ایشان میپردازم
دیدار « پروفسور ریچارد فرای از بیاضه» :
سیزدهمین جایزه ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار یزدی، روز دوم تیرماه،١٣٨٣ در، مراسمی به «پروفسور ریچارد نلسون فرای» « R.N. Frye » ایران شناس سوئدی الاصل امریکایی، تعلق گرفت.
پروفسور فرای، که اکنون هشتاد و چهار سال سن دارد، استاد پیشین ایران شناسی دانشگاه هاروارد است و بیش از شصت سال از عمر خود را صرف پژوهش درباره ایران کرده است. ایرانی که او در پژوهشهای خود در نظر دارد قلمروی است فرهنگی و فراتر از مرزهای جغرافیایی امروزی. فرای، در پژوهشهای خود، به جنبه های گوناگون جغرافیایی، تاریخی، ادبی، زبانی و فرهنگی ایران در گستره ای ازماوراءالنهر، هند، افغانستان گرفته تا کرانه های اروندرود و رودبارهای فرات و دجله و ماورای قفقاز، دامنه های آرارات و دریای سیاه پرداخته است.
این ایران شناس پُرکار درباره دوره های گوناگون تاریخ ایران، هخامنشیان، پارتیان،ساسانیان و نیز سامانیان و تیموریان کتاب و مقاله دارد. وی همچنین در ادیان ایرانی(میترایی، زروانی، زردشتی، مانوی و مزدکی) تحقیق کرده و نقدهایی نوشته است. او درپژوهشهای خود به انواع منابع تاریخی ایران، از سنگ نوشته ها و سکه ها گرفته تا متون اوستایی و پهلوی، توجه داشته است.فرای چنان به ایران عشق می ورزد که ملقب به ایراندوست لقبی که استاد ابراهیم پورداود به وی داده بود شده و در همه مقالاتش امضای او را به صورت ریچارد فرای ایراندوست می بینیم.
از پروفسور فرای مقالات متعددی به ویژه در دانشنامه های بریتانیکا، امریکانا، اسلام (ازمؤسسه بریل) و ایرانیکا درج شده است. آخرین کتاب وی میراث آسیای مرکزی و فرهنگ ایرانی است که آن را اوانس اوانسیان ترجمه کرده و به زودی از سوی بنیاد موقوفه دکتر محمود افشار منتشر خواهد شد.
در مراسم بزرگداشت پروفسور فرای، ابتدا دکتر سید مصطفی محقق داماد، رئیس هیأت مدیره بنیاد در مورد فعالیت های بنیاد و وصیت نامه دکتر محمود افشار مبنی بر تعلق گرفتن جایزه سالانه ای از سوی این بنیاد به یکی از ادبا، ایرانشناسان و خاورشناسان بزرگ جهان توضیح داد. سپس دکتر بدرالزمان قریب به شرح زندگی و آثار فرای و فعالیتهایی که در زمینه ایران شناسی کرده است پرداخت. دکتر قریب از تأسیس کرسی ارمنی شناسی در دانشگاه هاروارد، تأسیس کرسی آقاخان در رشته ایران شناسی در دانشگاه هاروارد، تأسیس کرسی هاگوپ کورکیان در رشته ایران شناسی در دانشگاه کلمبیا، مدیریتِ بولتن انستیتوی آسیا (Bulletin of the Asia Institute) تأسیس اتحادیه ملی امریکایی مطالعات و تحقیقات، همچنین سردبیری نشریه Artibus Asiaeبه عنوان عمده ترین فعالیتهای این دانشمند غربی ایران دوست نام برد.
پروفسور فرای، نخستین بار، استفاده از فناوری رایانه را برای اطلاع از زبانهای باستانی، در ١٩٥٤ مطرح کرد و به این ترتیب، گام مؤثری در گسترش این دانش برداشت.
از جمله آثار وی، ترجمه( تاریخ بخارای نرشخی) همراه با یادداشتهای مفیدی بر آن، میراث ایران، عصر زرّین فرهنگ ایران، تاریخ ایران باستان، تاریخ ایران کمبریج (از یورش اعراب تا زمان سلجوقیان) است.
پروفسور فرای، علاوه بر فعالیتهای خود، مشوّق خوبی برای بسیاری از ایر ان شناسان نیز بوده است. دکتر بدرالزمان قریب یکی از مشوّقان بزرگ خود را در گردآوری واژههای سغدی، برای تألیف گرانقدر فرهنگ سعدی، پروفسور فرای دانست.
سپس دکتر عنایت ا… رضا درباره شناخت ساسانیان در آثار فرای سخن گفت و از آشنائی وی با زبانهای گوناگون انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، فارسی، پهلوی،سریانی و آرامی یاد کرد.
دکتر صادق سجادی به بررسی مطالعات فرای درباره ایران دوره اسلامی پرداخت. مهرداد ملک زاده درباره روش شناسی فرای در مطالعات سخن گفت که میتواند الگوی مفید و مطلوبی برای پژوهندگان دیگر باشد. وی یکی از مهمترین دلایل توفیق اورا در تحقیقات منبع شناسی ستودنی او دانست.
در پایان، پروفسور ریچارد فرای به زبان فارسی صحبت کرد و تأثیر ایران را بر فرهنگ جهانی شرح داد. وی ایرانیان را نخستین پدیدآورندگان حقوق در تاریخ دانست که حتی حقوق اروپا هم متأثر از آن است. (داد) قانون بین المللی است که هخامنشیان بین« ساتراپ نشین »ها به وجود آوردند. این واژه از ایرانی به آرامی و سریانی رفته است.
.
بنیاد موقوفه دکتر محمود افشار، به پاس خدمات این استاد ایر ان شناسی، قالیچه ای بافت نایین به وی تقدیم کرد. این قالیچه از آن رو انتخاب شده بود که وی، در نخستین سفر خود به ایران، با منطقه نایین آشنایی بیشتری پیدا کرده و در چند مقاله یاد آن سفر را به میان آورده بود و سه مقاله نیز درباره گویش همسایه آنجا به فارسی دارد.
این مراسم به همت استاد ایرج افشار و با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی،معاونت پژوهشی و فرهنگی وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و نمایندگی ایران در نیویورک برگزار شد.
زمستان سال ٨٢ نیز آیین گر امی داشتی، به پاس پنج دهه خدمات خستگی ناپذیر پروفسور فرای در دانشگاه کلمبیای نیویورک برگزار شده بود که پیام سید محمد خاتمی،رئیس جمهور ایران، در آن خوانده شد.
دانشمندانی که در دوازده دوره پیشین جایزه ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار از( آنان قدردانی شد، به ترتیب از این قرارند: دکتر نذیر احمد، دانشمند هندی (١٣٦٨) دکتر غلام حسین یوسفی، دانشمند ایرانی ( ١٣٦٩ )؛ دکتر امین عبدالمجید بدوی،دانشمند مصری ( ١٣٦٩ )؛ دکتر سید محمد دبیرسیاقی، دانشمند ایرانی (١٣٧٠ )؛ دکتر( ظهورالدین احمد، دانشمند پاکستانی ( ١٣٧٠ )؛ جان هوننین، دانشمند چینی (١٣٧١)دکتر کمال الدین عینی، دانشمند تاجیکی ( ١٣٧٣ )؛ دکتر منوچهر ستوده، دانشمند ایرانی(١٣74)؛ دکتر عبدالحسین زرینکوب، دانشمند ایرانی ( ١٣٧٩ )؛ کلیفورد ادموند باسورث، دانشمند انگلیسی ( ١٣٨٠ )؛ فریدون مشیری، سخن سرای ایرانی (١٣8١)تسونه ئو کورویاناگی، دانشمند ژاپنی (١٣٨٢)
در پی تحقیقات من از بیاضه ، در آثار منتشره از پروفسور ریچارد و محفوظ در اسناد ملی ایران به نقل از کتاب « آئینه میراث » ، تالیف ابراهیم دستان یغمایی ( یغمای ثانی ) این دانشمند از امامزاده بیاضه و آثار آن دیدن و در این سفر که حدود 60 سال پیش انجام شده ، شرح کاملی از وقف نامه این امامزاده را در آثار خود منتشر کرده است .
